Pikëpamjet e Trump për Bashkimin Evropian përforcuan skepticizmin për institucionet shumëpalëshe. Gjatë mandatit të tij të parë, ai shpesh kritikoi BE-në në lidhje me politikat e saj ekonomike dhe ndarjen e barrës mes aleatëve të NATO-s. Ai sfidoi normat konvencionale si bashkëpunimi ndërkombëtar për ndryshimet klimatike, të cilat ndryshuan nga pozicionet e mbajtura nga udhëheqësit e BE-së. Pas fitores së tij në 2025, mund të ndodhë një strumbullar i mundshëm drejt një politike të jashtme më izoluese, duke krijuar një ballafaqim me angazhimin e BE-së ndaj multilateralizmit dhe qeverisjes globale.

Mandati i dytë i presidentit të zgjedhur të SHBA-së, do të ndikojë ndjeshëm në Evropë duke pasur parasysh paparashikueshmërinë e politikës së tij të jashtme. Fushata e tij "Amerika e para" do të mbajë një qëndrim proteksionist dhe izolues të politikës së jashtme, duke përfshirë edhe NATO-n. Trump ka deklaruar në mënyrë të përsëritur se ai do të largohej nga NATO nëse angazhimet financiare nga partnerët e tjerë nuk përmbusheshin. Ai gjithashtu ka pohuar se nuk do të mbronte vendet që nuk do të përmbushnin këto angazhime nëse Rusia sulmonte, pavarësisht nenit 5 të mbrojtjes kolektive të NATO-s. Ndërsa objektivi minimal i NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes për vendet anëtare është dy përqind e PBB-së, Trump thuhet se dëshiron që objektivi të rritet në pesë përqind, duke rritur presionin ndaj shteteve evropiane. [1]

Siguria dhe mbrojtja janë dimensione kritike ku politikat e Trump mund të ndryshojnë nga interesat e BE-së. Një reduktim i mundshëm i pranisë ushtarake amerikane në Evropë mund t'i shtyjë vendet evropiane të forcojnë përpjekjet e tyre të mbrojtjes. Një tranzicion i tillë mund të çojë në rritjen e shpenzimeve ushtarake midis anëtarëve të BE-së, pasi ata kërkojnë të plotësojnë çdo boshllëk të mundshëm të lënë nga SHBA. Megjithatë, kjo situatë mund të nxisë gjithashtu tensione në aleancat e NATO-s, pasi shtetet anëtare përballen me rregullime në pikëpamjet e tyre strategjike.

Një nga fushat kryesore që do të ndikohet nga qeveria e re e Trump është  marrëdhëniet tregtare. Qasja e Trump ka favorizuar historikisht marrëveshjet dypalëshe mbi ato shumëpalëshe. Politika e tij synon të reduktojë defiҫitet tregtare dhe t'i japë përparësi industrive amerikane. Ky qëndrim mund të çojë në ndryshime të rëndësishme në dinamikën e tregtisë me BE-në. Potenciali për fërkime lind nga preferenca e Trump për rinegocimin e marrëveshjeve tregtare. Nëse ai ndjek tarifat për mallrat evropiane ose detyron kushte më të favorshme për eksportuesit amerikanë, tensionet që rezultojnë mund të ndryshojnë ekuilibrin delikat të tregtisë transatlantike. Preferenca e deklaruar e Trump është që të rivendosë zinxhirët e furnizimit në avantazhin e SHBA-së, qoftë përmes tarifave të larta mbresëlënëse ose duke siguruar një montim më të madh pas prodhimit të mallrave të huaja në SHBA. Këto janë vërtet aksione të larta. SHBA është partneri më i madh tregtar i BE-së, me vëllime gjithnjë në rritje të mallrave dhe shërbimeve që blihen.

“Deklaratat apo pretendimet e zotit Trump për vendosjen e tarifave mbi 60 për qind importeve nga Kina do të kenë një ndikim shumë të madh në tregtinë botërore. Do të ketë pasoja për Evropën, Britaninë e Madhe dhe vendet tjera. Tarifat ndaj importeve nga BE-ja janë po ashtu të pritshme”, thotë analisti Garret Martin nga Universiteti Amerikan në Uashington.[2] 

Konteksti i vazhdueshëm gjeopolitik duhet të pranohet gjithashtu kur merren parasysh ndryshimet e mundshme ekonomike. Ngritja e Kinës si një fuqi konkurruese ekonomike globale ka nxitur një rivlerësim të marrëdhënieve midis fuqive të vendosura. Qëndrimi konfrontues i Trump ndaj Kinës mund të çojë në ndryshime në mënyrën se si BE i drejton politikat e saj ekonomike. Nëse Trump vazhdon të shtyjë për një shkëputje nga Kina, BE-ja mund të përballet me presion për të riorganizuar strategjitë e saj tregtare. Mundësia e përafrimit më të ngushtë me politikat amerikane mund të jetë joshëse për disa shtete të BE-së, veçanërisht ato që ndajnë shqetësimet e sigurisë. Megjithatë, kjo mund të krijojë ndarje brenda BE-së në lidhje me mënyrën më të mirë për t'iu qasur tregtisë dhe investimeve me Kinën.

Marrëdhëniet tregtare janë kritike për të kuptuar ndryshimet ekonomike që Trump mund të imponojë në BE.Përqendrimi i administratës së tij në uljen e deficiteve tregtare dhe promovimin e prodhimit amerikan mund të çojë në më shumë tarifa dhe masa proteksioniste që synojnë eksportet e BE-së. Kjo prirje mund të dëmtojë ekonomitë evropiane që mbështeten në tregtinë me Shtetet e Bashkuara, veçanërisht në sektorë të tillë si automobilat, farmaceutikët dhe produktet bujqësore. Vende si Gjermania, për shembull, mund ta gjejnë veten të ndikuar seriozisht, duke pasur parasysh eksportet e tyre të mëdha në Shtetet e Bashkuara.

Për më tepër, vendimet e politikës së jashtme të Trump në lidhje me sfidat globale do të kenë implikime të menjëhershme për vendet anëtare të BE-së. Qasja e tij ndaj çështjes së ndryshimeve klimatike, e karakterizuar nga skepticizmi dhe një tërheqje nga marrëveshjet ndërkombëtare, mund të pengojë përpjekjet evropiane për të nxitur veprime të koordinuara kundër ngrohjes globale. BE-ja e ka pozicionuar veten si lider në politikën klimatike. Politika e paqëndrueshme e SHBA-së mund të minojë këto iniciativa dhe të komplikojë bashkëpunimet e nevojshme për përparim të rëndësishëm mjedisor.

Një aspekt tjetër thelbësor për t'u marrë parasysh janë investimet e huaja. Politikat ekonomike të Trump brenda Shteteve të Bashkuara kanë synuar tërheqjen e kapitalit përsëri në industritë amerikane. Një mandat i dytë mund të ketë stimuj të vazhdueshëm për bizneset për të zhvendosur operacionet në SHBA. Ky ndryshim mund të pengojë investimet në BE, duke ndikuar në normat e rritjes në sektorë të ndryshëm. Për më tepër, kufizimet e mundshme në lëvizjen e investimeve nga Evropa në SHBA mund të nxisin një mjedis ku firmat evropiane bëhen më pak konkurruese në tregjet globale. Rrjedhimisht, BE-së mund t'i duhet të përshtatë politikat e saj për të tërhequr dhe mbajtur investime të huaja direkte mes tendencave të zhvendosura globale.

A është Europa e përgatitur?

Jo vetëm që Komisioni Evropian ka mprehur dhëmbët e tij për një sërë mekanizmash të tregtisë, teknologjisë, inteligjencës artificiale dhe investimeve, të krijuara për të mbajtur në gjirin e rritjes së Trump, por lufta tregtare e shumëpritur tashmë është përgatitur, të paktën në drejtim të mbrojtjes së interesave financiare të BE-së. [3] 

Kthimi i Trump në Shtëpinë e Bardhë i ka zhytur liderët e biznesit dhe politikëbërësit evropianë në një epokë të pasigurt dhe zyrtarët janë përgatitur për të në prapaskenë. Komisioni Evropian - krahu ekzekutiv i Bashkimit Evropian - formoi një grup të pashpallur zyrtarisht, ndonjëherë të referuar në bisedë si "Task Forca e Trump", e cila kaloi pjesën më të madhe të vitit 2024 duke punuar në përgjigjet e mundshme ndaj ndryshimeve në tregtinë dhe politikën e jashtme amerikane.[4] 

Liderët e Bashkimit Evropian , kanë shprehur angazhimin e tyre për ruajtjen e unitetit dhe stabilitetit brenda BE-së. Përgjigjet e tyre ndaj fitores së Trump do të jenë thelbësore. Nëse ata zgjedhin një qasje konfrontuese, ajo mund të përshkallëzojë tensionet. Në të kundërt, një rrugë më pajtuese mund të hapë rrugë për dialog dhe potencialisht të zbusë ndikimet në tregti dhe marrëdhëniet diplomatike.

Opinioni publik në Evropë në lidhje me Trumpin mbetet i ndarë. Mbështetësit shpesh vlerësojnë drejtësinë dhe qëndrimin e tij të fortë ndaj sovranitetit kombëtar. Në të kundërt, kritikët shprehin shqetësime për populizmin e tij dhe potencialin e tij për të frymëzuar lëvizje të ngjashme në të gjithë Evropën. Rritja e partive të ekstremit të djathtë në vende si Franca dhe Italia nënkupton një zhvendosje më të gjerë drejt nacionalizmit që mund të rezonojë me axhendën e Trump. Ndërveprimi midis këtyre lëvizjeve politike të brendshme në Evropë dhe udhëheqjes së Trump ka të ngjarë të ndikojë në prioritetet e politikave në të dy anët e Atlantikut.

Shumica solide në mbarë botën e shohin BE-në si një superfuqi që mund të mbajë veten përkrah Kinës dhe Amerikës dhe të ndjekë interesat e veta. Pyetja e vërtetë është nëse mund të pajtohet se cilat janë ato interesa. Vetëm duke kapërcyer ndarjet e saj, Evropa do të jetë në gjendje të mbrohet nga taktikat përça dhe sundo, qofshin ato nga Pekini, Moska apo Uashingtoni.[5]

Zhvillimet e ardhshme do të varen në mënyrë të konsiderueshme nga mënyra se si Trump i trajton sfidat e brendshme dhe ndërkombëtare. Negociatat legjislative mund të kufizojnë disa nga politikat e tij të parashikuara ndaj BE-së. Për më tepër, përgjigjet e qeverive të BE-së, shoqërisë civile dhe bizneseve do të formësojnë gjithashtu ndikimet e fitores së tij në marrëdhëniet europiano-SHBA.

Ndryshimet ekonomike që Trump mund të nisë në  mandatin e dytë mund të kenë implikime të rëndësishme për Bashkimin Evropian. Potenciali për rritjen e tensioneve tregtare, ndryshimet në standardet rregullatore dhe ndikimet në investimet e huaja janë çështje kritike që kërkojnë analizë të kujdesshme. BE-ja do të duhet të marrë në konsideratë strategji adaptive për t'iu përgjigjur sfidave dhe mundësive që mund të shfaqen nën udhëheqjen e Trump.

Si përfundim mund të themi se  marrëdhënia e SHBA me BE-në  nuk është statike.SHBA mund të rigjallëroj marrëdhëniet e saj me BE-në, Angazhimi në dialog të rregullt, adresimi i pabarazive tregtare, prioritizimi i vlerave të përbashkëta dhe fokusimi në siguri janë strategji thelbësore. Përfshirja e figurave me ndikim dhe angazhimi për zgjidhjen e problemeve në bashkëpunim janë gjithashtu komponentë kritikë. Duke nxitur një politikë bashkëpunimi dhe respekti,. Kjo përpjekje nuk është vetëm e dobishme për marrëdhëniet diplomatike, por edhe jetike për adresimin e sfidave të përbashkëta globale. Duke lundruar në këtë peizazh kompleks, si Shtetet e Bashkuara ashtu edhe Bashkimi Evropian kanë mundësinë të krijojnë një aleancë më të fortë dhe më elastike për të ardhmen.

*Kristjana Bregu ka përfunduar studimet e larta në degën “Filozofi’’ në Fakultetin e Shkencave Sociale, Universiteti i Tiranës, si edhe Master i Shkencave në  “Filozofi Sociale’’ në po të njëjtin fakultet. Pas studimeve të larta, është punësuar në Bashkinë Devoll si "Specialiste e marrëdhënieve me publikun", nga viti 2016 deri në vitin 2020, dhe më pas është emëruar në shërbimin civil si "Specialiste për integrim, monitorim dhe raportim", në sektorin e Projekteve dhe Integrimit Europian, në Bashkinë Devoll. Paralelisht ushtron edhe profesionin si pedagoge e ftuar që prej vitit 2020, pranë Fakultetit të Shkencave Natyrore dhe Humane, në Universitetin Fan.S.Noli Korҫë,ku zhvillon seminaret  në lëndët si: Politika Sociale të BE, Analizë Krahasuese e Politikave Sociale Ndërkombëtare, Filozofi Ligji, etj. Ndër vite ka qenë pjesë e disa trajnimeve profesionale të çertifikuara. Këtë vit është pjesëmarrëse e Akademisë së Integrimit Europian dhe Negociatave (AIEN), Edicioni II "Shteti i së Drejtës".  

 Referenca 

[1] https://www.solaceglobal.com/report/trump-2025-foreign-policy/ 

[2 ] https://www.nbcnews.com/politics/donald-trump/live-blog/trump-republican-conference-live-updates-rcna189163 

[3] https://theconversation.com/what-trumps-return-might-mean-for-europe-and-how-its-starting-to-prepare-for-the-challenges-242715 

[4] https://www.nytimes.com/2025/01/21/world/europe/trump-eu-policy.html 

[5] https://www.politico.eu/article/donald-trump-washington-us-elections-win-2024-kamala-harris-europe-russia/ 

https://ecfr.eu/publication/alone-in-a-trumpian-world-the-eu-and-global-public-opinion-after-the-us-elections/  

Smith, A. (2019) 'The Role of Regulation in US-EU Trade Relations', Journal of European Integration,